#Hemija

Lekcija: Hemijske jednačine

Hemičari koriste hemijske simbole, formule i jednačine koje su iste u celom svetu i može da ih razume svako bez obzira kojim se jezikom služio.

syntheticche (Small)

U hemijskim jednačinama reakcijama, koji zakon mora da se poštuje?

Zakon održanja mase

Zakon postojanja mase

Zakon smanjenja mase

Hemijske jednačine su simbolički zapisi hemijskih reakcija. Pišu se prema određenim pravilima.

Molekuli elemenata i jedinjenja zapisuju se svojim molekulskim formulama.

Recimo: H₂O ili N₂.

Supstance koje grade metalnu rešetku, dakle metali, zapisuju se simbolom hemijskog elementa.

Na primer: Na, Fe, Al.

Supstance koje grade atomsku rešetku pišu se takođe kao simboli hemijskih elemenata (ugljenik). Simbolom se predstavljaju i nemetali koji grade molekule sa većim brojem atoma.

To su nemetali i važno vam je da zapamtite tri: sumpor - S, fosfor - P i ugljenik - C.

jednacina

U jednačinama hemijskih reakcija mora da se poštuje zakon održanja mase.

To znači da ukupan broj atoma nekog hemijskog elementa sa leve strane jednačine mora da bude jednak ukupnom broju atoma tog istog hemijskog elementa sa desne strane. To nazivamo i izjednačavanje jednačina.

ukupan broj

Primena ovog zakona se postiže upisivanjem koeficijenata ispred formule ili hemijskog simbola. Nikada ne menjajte indekse u formulama molekula da biste izjednačili jednačinu. Hemijske formule sa različitim indeksima predstavljaju različite supstance, koje imaju različiza svojstva.

Na ovom gifu prikazano je kako se vrši izjednačavanje, ali mi ćemo probati nešto jednostavnije i od početka.

izjednacavanje

1. zadatak

U reakciji vodonika i kiseonika dobija se voda.

Rad

1. Najpre ćemo zapisati molekulske formule proizvoda i reaktanata.

vodonik: H₂

kiseonik: O₂

voda: H₂O

Kada smo pisali indekse, vodili smo računa o valenci svakog atoma. Valenca vodonika je jedan, a kiseonika dva.

2. Sada sastavljamo jednačinu. Pošto imamo dva reaktanta, između njih pišemo znak plus, a između reaktanata i proizvoda crtamo strelicu.

$\LARGE {\color{Green} H_{2}}{\color{DarkBlue} +}{\color{Green} O_{2}}{\color{Purple} \rightarrow} {\color{Red} H_{2}O}$

3. Izjednačavamo jednačinu. Sa leve strane imamo dva vodonikova atoma, a toliko imamo i sa desne. Međutim, broj kiseonikovih atoma nije jednak; sa leve strane ih je dva, a sa desne jedan. Zato ćemo ispred formule vode napisati koeficijent dva, kako bismo imali po dva atoma kiseonika sa obe strane.

$\LARGE \bg_white \LARGE {\color{Green} H_{2}}{\color{DarkBlue} +}{\color{Green} O_{2}}{\color{Purple} \rightarrow} {\color{DarkOrange} 2}{\color{Red} H_{2}O}$

Međutim, sada imamo dva atoma vodonika sa leve, a četiri sa desne (koeficijent i indeks se množe i tako se dobija ukupan broj atoma). Zato ćemo ispred formule molekula vodonika napisati dva, te ih tako dobiti četiri i sa leve strane (jer je dva puta dva, odnosno koeficijent puta indeks, jednako četiri).

$\LARGE \bg_white \LARGE {\color{DarkOrange} 2}{\color{Green} H_{2}}{\color{DarkBlue} +}{\color{Green} O_{2}}{\color{Purple} \rightarrow} {\color{DarkOrange} 2}{\color{Red} H_{2}O}$

I ovo je „sređena“ jednačina sinteze vode.

2. zadatak

Razlaganjem živa(II)-oksida dobija se živa i kiseonik.

Rad

1. Najpre ćemo zapisati molekulske formule proizvoda i reaktanata.

živa(II)-oksid: HgO

živa: Hg

kiseonik: O₂

Kada smo pisali indekse, vodili smo računa o valenci svakog atoma. Valenca kiseonika je dva, a tolika je i valenca žive, što vidimo iz naziva formule. Živu u elementarnom stanju pišemo kao hemijski simbol (bez indeksa).

2. Sada sastavljamo jednačinu. Pošto imamo dva reaktanta, između njih pišemo znak plus, a između reaktanata i proizvoda crtamo strelicu.

$\LARGE \bg_white \LARGE {\color{Green} HgO}{\color{Purple} \rightarrow}{\color{Red} O_{2}}{\color{DarkBlue} +} {\color{Red} Hg}$

3. Izjednačavamo jednačinu. I sa leve i sa desne strane imamo po jedan atom žive. Međutim, broj kiseonikovih atoma nije jednak; sa desne strane ih je dva, a sa leve jedan. Zato ćemo ispred formule žive(II)-oksida napisati koeficijent dva, kako bismo imali po dva atoma kiseonika sa obe strane.

$\LARGE \bg_white \LARGE \bg_white \LARGE {\color{DarkOrange} 2}{\color{Green} HgO}{\color{Purple} \rightarrow}{\color{Red} O_{2}}{\color{DarkBlue} +} {\color{Red} Hg}$

Međutim, sada imamo dva atoma žive sa leve, a jedan sa desne. Zato ćemo ispred hemijskog simbola žive napisati dva, kako bi ih bio isti broj atoma sa obe strane hemijske jednačine.

$\LARGE \bg_white \LARGE \bg_white \LARGE {\color{DarkOrange} 2}{\color{Green} HgO}{\color{Purple} \rightarrow}{\color{Red} O_{2}}{\color{DarkBlue} +} {\color{DarkOrange} 2}{\color{Red} Hg}$

I ovo je „sređena“ jednačina analize živa(II)-oksida.

Vežbajte izjednačavanje jednačina putem sledeće zabavne igre:

www.phet: Balancing chemical equations

Shtreber kviz

Shtreber test